Metoda PNF = proprioceptive neuromuscular facilitation opracowana przez Kabata z Instytutu Kaisera w Kalifornii, a następnie doskonalona przez wielu terapeutów.
Podstawowym założeniem metody jest poprawa mobilizacji, stabilizacji i wytrzymałości organizmu oraz stymulacja koordynacji. Stosowana jest przede wszystkim w reedukacji, w schorzeniach i zaburzeniach ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Zakłada ona, że przez nasilenie sygnalizacji proprioceptywnej w czasie wykonywania ruchu, poprawia się czynnościowy stan ośrodków ruchowych. Podstawowe jej elementy to schematy i wzorce ćwiczeń zbliżone do ruchów naturalnych. Wzorce ruchowe to jedna z 13 zasad głównych koncepcji PNF. Ich klasyfikacja i wykonanie opiera się na szczegółowej analizie ruchów codziennych oraz na analizie anatomii układu mięśniowego, wykazującej skośny (diagonalny) przebieg większości mięśni antygrawitacyjnych.
Główne założenia tej metody to:
- Zastosowanie globalnego ruchu złożonego, w którym elementem podstawowym jest rotacja połączona ze skośną płaszczyzną wykonywanych ruchów.
- Stosowanie techniki bodźców proprioceptywnych poprzez stopniowo wzrastający opór ręki terapeuty, umożliwiający wykonanie ruchu skoordynowanego i w żądanym zakresie.
- Szerokie wykorzystanie synergizmu mięśniowego w celu maksymalnego pobudzenia słabszych grup mięśniowych.
Celem wzmocnienia sygnału proprioceptywnej stymulacji przed rozpoczęciem każdego wzorca ruchu stosuje się następujące techniki:
- elongację (rozciąganie mięśni),
- trakcję (oddalenie powierzchni stawowych),
- kompresję (przybliżenie powierzchni stawowych),
- koncentrację (maksymalne napięcie silniejszych mięśni w celu pobudzenia mięśni słabszych znajdujących się w tym samym zespole synergistycznym).
W koncepcji PNF stosowanych jest 10 technik, których dobór zależy od rodzaju zaburzeń funkcjonalnych występujących u pacjenta. Wzorce w połączeniu z technikami używanymi w koncepcji PNF stanowią podstawę leczenia czynnościowego. Mogą też być używane w celu
rozciągania przykurczonych grup mięśniowych, wzmacniania poszczególnych grup, relaksacji innych oraz do stymulacji funkcji obrotów i chodu.
Niezależnie od połączenia z określonymi wzorcami ruchowymi poszczególne techniki mogą być łączone ze sobą, w różnych pozycjach wyjściowych. Takie kombinacje technik wykorzystuje się podczas pracy z pacjentami. W naszym ośrodku elementy tej metody wykorzystywane są w terapii zaburzeń postawy u dzieci z różnymi zaburzeniami, które są częstym schorzeniem towarzyszącym w tej grupie pacjentów.
